Kısırlık değerlendirmesi ve tetkikler
Tüp Bebek Tedavisi Uygulanacak Anne Adaylarının Bilmesi Gerekenler
Tüp Bebek yöntemi nedir?
Bu yıl tüp bebek tedavisinin 40. Yılını kutluyoruz. Dünya’da bu yöntem ile şu ana kadar yaklaşık 4 milyon kişi hayata gözlerini açtı.
Tüp bebek yöntemi 5 aşamada özetlenebilir:
- kadında birden fazla yumurtanın özel ilaçlar ile geliştirilmesi,
- bu yumurtaların olgun olanlarının toplanması
- bu yumurtaların laboratuar koşullarında seçilmiş en iyi spermler ile döllenmesi
- döllenmiş yumurtalardan embriyo elde edilmesi
- embriyonun rahim içerisine transfer edilmesi işlemidir.
Tüp Bebek kararının ardından anneleri bekleyen süreç nasıl işlemekte?
Tüp bebek kararı sonrası anne adayları öncelikle rahat olmalılar. Çünkü bu yaklaşık 15-20 günlük bir süreç ve bu dönemde olumsuz kaygılardan biraz uzak durmak oldukça önemli. Tabi ki zor da bir süreç.
Öncelikle 10-12 gün kadar yumurtaların büyütülme dönemi var. Bu dönemde günlük iğneler kullanılıyor. Bu dönemi takiben yumurtaların toplanması işlemi var ki anestezi altında yapıldığından çok da zorluk yaşanmıyor. Son olarakta elde edilen embiyoların transfer edilmesi işlemi var. Bu aşama hem basit hem de kritik bir aşama. Anne adayının oldukça rahat olması gerekiyor.
Tedaviyi olumlu kılmak adına anne adaylarının özellikle nelere dikkat etmesi gerekmekte?
Tüp bebek tedavi başarısı için en önemli faktörler kadın yaşı, spermlerin durumu ve elde edilen embriyonun kalitesi. Ancak bu faktörler zaten çok da değiştirilemiyor. Ancak anne adayının bu dönemde en azından sigara-alkolden uzak durması, gerekli vitaminleri alması, doğal beslenmesi ve kendine biraz dikkat etmesinde yarar var. Bu kritik dönemde çevre stresinden uzak durmak, her söylenilene inanmamak, sağlıklı ve doğal yaşamak fayda sağlayacaktır.
Bu dönemde cinsel yaşam nasıl olmalı?
Tedavinin erken dönemlerinde cinsel yaşam kısıtlaması önermiyoruz. Ancak ilerleyen dönemlerde takip eden hekimin söylemleri doğrultusunda kısıtlamalar olabiliyor. Bu kısıtlama tamamen tedavi başarısı için.
Tedavilerin devlet katkısı var mı?
Sosyal Güvenlik Kurumu ile anlaşması olan merkezlerde, anne-baba adaylarının gerekli şartları sağlamaları durumunda devlet tüp bebek tedavisine destek veriyor. Tedavi görülen merkezin anlaşması olma koşulu ilk şart. Bu desteğin detayları için merkezlerin ilgili birimleri ile mutlaka irtibata geçilmeli ve şartlar öğrenilmeli.
Tedavi Döneminde Baba Adaylarının Yapması Gereken Şeyler Var mı?
Tedavide önemli aşamalardan biriside sperm toplanması aşaması. Özellikle kaliteli spermler ile daha iyi sonuçlar alınıyor. Sigaranın sperm hareketlerine oldukça olumsuz katkılarının olduğunu biliyoruz. Ek olarak birtakım mesleki maruziyetler, ilaç kullanımı, alkol tüketimi gibi spermüzerine olumsuz etki yaratabilecek davranışlardan uzak durmak gerekiyor.
Embriyo Transferinden Sonra Dikkat Edilmesi Gereken Şeyler Var mı?
Transfer sonrası anne adayının biraz dinlenmesini öneriyoruz. Ancak bu durum anne adayının , kendini dünyadan izole edip 12 gün boyunca yataktan çıkmaması değil. Anne adayı günlük aktivitelerini yapabilir ancak ağır egzersiz, yoğun fiziksel güç gerektiren işler, aşırı kafeinli içecek ve gıda tüketimi, doktorunun önermediği birtakım ilaç veya desteklerden uzak durması gerekiyor.
Tüp Bebek Başarısı İçin En Önemli Durumlar Neler?
En önemli kriterler anne adayının yaşı, spermlerin durumu, ek bir olumsuzluğun (örnek: rahim iç problemleri vs..) eşlik edip etmediği olarak kısaca özetlenebilir. Özellikle altını çizmek lazım, kadınlarda doğurganlık özellikle 36-37 yaşından sonra azalıyor. Kırklı yaşlardan sonra tüp bebek ile de şans az. Tabi bu durum ‘kesinlikle olmaz’ anlamına gelmemeli. Ancak, çiftlerin öocuk sahibi olmak için ellerini çabuk tutması gerekiyor.
Tüp Bebek İle Dünyaya Gelen Bebeklerin Diğer Bebeklerden Farkı Var mı?
Şu ana kadar 4 milyon kişien bahsediyoruz. Bu oldukça büyük bir rakam. Yapılan analizlerin sonucunda büyük bir farklılık olmadığını biliyoruz. Aynı zamanda bu çocukların entellektüel kapasiteleri ve okul başarıları da benzer şekilde saptanmış. Özetle, tüp bebek ile dünyaya gelenlerde ek bir olumsuz durum yok.
İleri Yaş Anne Adaylarını Ne Gibi Olumsuzluklar Bekliyor?
Buradaki en önemli sorun anne adayının yumurtalarının yaşlanması. Yani yumurtalar sayıca iyi de olsalar, genetik olarak sorunlu olma ihtimalleri var. Bu sorunlu yumurtalar, sağlıklı sperm ile döllendiklerinde ise genetik olarak bozuk embriyolar ve dolayısı ile sorunlu gebelikler karşımıza çıkıyor. Bunlardan en bilineni Down Sendromu. Anne yaşı arttıça bu risk de artıyor.
Tüp Bebek Tedavisinden İleri Anne Yaşında Neler Yapılıyor?
Tüp bebek tedavisinde, ileri yaş kadından elde edilen embriyo güzel de gözükse genetik olarak sorunlu olabiliyor. İşte bu sorunlu embriyoları gözle bakarak seçemiyoruz. Ancak bu emriyolardan biyopsi yaparak özel hücreleri genetik laboratuarına gönderiyoruz ve sorunlu embriyoları ayıklıyoruz. Bu işlemin adı pre-implantasyon genetic test (PGT). Sağlıklı genetiği olan embriyoyu seçip transfer ediyoruz. Böylelikle yaş faktörünün dezavantajını ortadan kaldırıyoruz.
Yan Etkileri Var mıdır?
Duygusal zorluklarının yanında tüp bebek tedavisinin yan etkileri de görülebilir. Bu tedavinin uygulandığı kadınlarda karın rahatsızlığı, kilo dalgalanmaları ve şişkinlik yaşanabilir. Ayrıca, yumurtalık kisti oluşumu veya yumurtalık hiperstimülasyonu, baş ağrısı, şişkinlik, kramplar, sıcak basmalar, titreme ve uykusuzluk gibi yan etkiler de meydana gelebilir.