Yumurtalık Kistleri
Yumurtalık (Over) Kistleri
Yumurtalık kistleri, yumurtalıklar adı verilen kadın üreme organlarında oluşabilen, genellikle iyi huylu ancak bazen kötü huylu da olabilen kistik oluşumlardır. Zaman içerisinde kaybolabilen ancak boyutları gittikçe büyüyebilen bu kistlerin takibi oldukça önemlidir. Yumurtalık kistleri yumurta dokusu içerisinde gelişen ve zaman içerisinde büyüyebilen kistlerdir. Ancak çoğu zaman adet dönemi sonrasında kendiliğinden de kaybolabilir. Özellikle hormonlara bağlı olarak her ay atılan yumurtadan geride kalan dokudan gelişen basit yumurtalık kistleri kendiliğinden kaybolur. Ancak bazı yumurta kistleri ise zamanla büyür ve şekil değiştirir.
Kaç tip yumurtalık kisti vardır?
İyi huylu kistler arasında:
- Basit kistler.
- Yumurtlamaya bağlı olarak korpus hemorajikum kistleri.
- Seröz – müsinöz kistler
- Dermoid yani içerisinde diş-tırnak-saç gibi yapıları içerebilen kistler.
- Çikolata kistleri.
Bazen kistlerde kötü huylu gibi davranan ancak kötü olmayan yapılarda izlenir ki bunlara ‘borderline’ yani sınırda riskli yumurtalık kistleri adı verilir. Bu kistler hızlıca yayılım gösterip nüks edebilirler, boyutça çok büyük olabilirler. Özellikle ‘çikolata kistleri’, endometriyozis hastalığının bir şeklidir ve oldukça ağrılı olabilir. 2 taraflı olan ve boyutları 3cm nin üzerinde olan kistler ağrı verebilir.
İyi Huylu Kistleri Kötü Huylu Kistlerden Nasıl Ayırırız?
Ultrason bu konuda en iyi yöntemdir. Özellikle ince kabuklu, içeriğinde sadece sıvı bulunan, Doppler kanlanmasında şüphe uyandırmayan, kendiliğinden kaybolabilen, boyutları büyümeyen, tek taraflı ve basit görünümlü kistler genellikle iyi huyludur. Kötü huylu kistler, genellikle ileri yaşlarda görülür ve boyutları normal kistlere göre daha büyük olabilir. İçlerinde anormal kan akımları izlenebilir, 2 taraflı olabiliğrler, karın içerisinde sıvı birikimi yapabilirler. Ailede yumurtalık, endometriyum, barsak kanseri öyküsü var ise, daha dikkatli bir inceleme yapılması gereklidir.
Basit yumurtalık kisti
Ancak ileri yaş hatta menopoz sonrası dönemde izlenen, kalın cidarlı, ortasında kanlanması olan, orta kısmında ekojen görüntüleri olan, kanlanmasında şüphe bulunan, boyutları zaman içerisinde artan ve genellikle 10 cm’nin üzerinde olan, 2 taraflı olabilen kistler ise genellikle şüpheli ve kötü huy olasılığı olan kistlerdir.
Komplike (şüpheli) yumurtalık kisti
Yumurtalık Kistleri Nasıl Tedavi Edilir?
İyi huylu kistlerin birçoğu tedavi gerekmeden kendiliğinden kaybolur. Bu nedenle kist tanısı konulduktan sonra mutlaka izlemek gereklidir. Bazı kistlerin yeniden oluşmasını engellemek için baskılayıcı hormon tedavisi uygulanabilir. Bu amaçla doğum kontrol hapları kullanılır. Sebat eden, boyutları artan, şüpheli görünümlü olan, ultrasonda risk kriterleri içeren kistler ise mutlaka ameliyat edilmelidir.
Açık veya kapalı yani laparoskopik olarak yapılan ameliyatlarda sadece kist alınabileceği gibi, yumurtalığın teki veya her ikisi de komple alınabilir. Özellikle 45 yaş üzeri kadınlarda, kist içeriği şüpheli ise, direk olarak yumurtalıklar alınabilir. Eş zamanlı tüplerin de alınması önerilir, çünkü son zamanlarda yumurtalık kanserinin altında yatan neden olarak tüplerin olabileceği gündeme gelmiştir. Çocuk sahibi olmak istemeyen, 5-6 cm üzerinde kistleri olan, kist görünümleri şüpheli olan kadınlarda kistlerin alınması yerine yumurtalıkların ve tüplerin alınması düşünülebilir.
Yumurtalık kistleri çoğu zaman kapalı yöntem ile ‘laparoskopik’ olarak ameliyat edilirler. Laparoskopi işlemi ile yumurtalıklar da alınabilir veya kistler temizlenebilir. Ekstirpasyon adı verilen yöntem ile, yumurtalık kistleri ameliyat edilebilir. Bu işlem hem kısa hem de konforlu bir işlemdir.
Kapalı yöntem (laparoskopi) ile dermoid kistin özel torba ile çıkarılması ve kistin içeriği
Yumurtalık Kistlerinin Ameliyatsız Tedavisi
Yumurtalık kistleri bazen ilaçla da tedavi edilebilir. Özellikle doğum kontrol haplarının belirli bir süre kullanılması ile kistler kaybolabilir. Bazen de kistler kendiliğinden kaybolur.
Not: Laparoskopik cerrahi işlemler, T.C. Sağlık Bakanlığınca onaylı anlaşmalı kurumlarda yapılmaktadır.
